مسئله نفس ـ بدن؛ يگانه انگاري صدرايي و نوخاسته گرايي

مسئله سنتی نفس- بدن زمانی سر بر می آورد که این دو را از اساس متباین بدانیم. مسئله ماهیت نفس و چگونگی ارتباط آن با بدن، دو مسئله مهم در این رابطه‌اند که باید پاسخ داده شوند. دو گانه انگاری (مجموعه ای از دیدگاه های دوگانه انگار) بر تمایز میان آن دو تاکید می کند. من در این مقاله خواهم گفت که ملاصدرا یک دوگانه انگار به شمار نمی آید. دیدگاه وحدت انگارانه (در عین حال غیر تحویل گرایانه) او بر سه پیش فرض وجود شناختی بنا شده است: 1- اصالت وجود؛ 2. تشکیک وجود؛ 3. حرکت جوهری. تاثیر این هستی شناسی بر روان شناسی صدرا را می توان در نظریه های زیر مشاهده نمود: 4. غیر مادی بودن قوه خیال (حد واسط معقولات و محسوسات)؛ 5. نفس در بساطتش همه قواست؛ 6. نقس در حدوث، جسمانی و در بقا روحانی است. نتیجه این مقدمات در ارتباط ذاتی - نه عرضی- نفس و بدن خود را نشان می دهند. در انتهای این مقاله، مقایسه ای شده است میان دیدگاه صدرایی و نظریه نوخاسته گرایی، گمان می کنیم برخی از قرائت های نوخاسته گرایی در ارائه یک صورت بندی نو از دیدگاه صدرایی می تواند مفید باشد.